به گزارش سرویس کتابخانه «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ سیره اهل بیت(ع) با اهل سنت یکی از شاخص ترین الگو ها برای تحقق وحدت اسلامی است. در این میان، سیره امام صادق(ع)، رئیس مذهب جعفری و استاد بنیان گذاران مذاهب اهل سنت، به واسطه تعامل بیشتر با اهل سنت، اهمیت بیشتری دارد. آن حضرت را می توان بهترین شاخصه تقریب مذاهب اسلامی در شیعه محسوب کرد که به لحاظ ارتباط فکری و فرهنگی کامل و ممتاز خود با نحله های اهل سنت، بسیار مورد تایید و توجه آنان بوده اند.
در بسیاری از احادیث برجامانده از حضرت امام صادق(ع) شاهد آن هستیم که ایشان تأکید بسیاری بر مسأله وحدت مسلمین داشتند. آموزه‌های وحدت و تقریب مسلمین را که در آثار شیعی وجود دارد، باید یادگار امام صادق(ع) دانست.
تحقیقات از این حکایت دارد که امام صادق(ع)، همانند دیگر امامان معصوم(ع)، همواره خود را ملزم به مراوده و همنشینی با دیگر مسلمانان در تمام سطوح زندگی دینی و اجتماعی می دانست و هیچ گاه شیعه را مذهب یا فرقه ای جدا از جامعه اسلامی در نظر نمی گرفت و شیعیان را نیز به رعایت احترام و همزیستی مسالمت آمیز با عموم مسلمانان امر می فرمود.
شنیدن فضایل و برخی ابعاد و ویژگی‌های شخصیتی ائمه اطهار(ع) در کلام بزرگان دین باعث ایجاد نگرش و معرفتی نوین در افکار شیعیان میشود. در واقع ایام ولادت‌های امامان معصوم(ع) باید فرصتی جهت تبیین معارف و فضایل این بزرگواران باشد تا جامعه اسلامی ضمن اینکه به غم و شادی میپردازد، به شعور و معرفت عترت(ع) نیز برسد.
در عصر ما رهبر معظم انقلاب اسلامی پیوسته در مناسبات مختلف با نوع نگاه و بصیرت نافذشان بارها و بارها به بیان مسائل و عبرت‌هایی از ماجراهای اهل‌بیت (ع) پرداختند، امروزه پس از گذشت سال‌ها از آن طرح بحث‌ها، وقتی کمی دقیق میشویم، قیمت و بصیرت چنین افرادی برایمان بیش از پیش نمایان میشود و لزوم به کارگیری آنها در جامعه را به وضوح حس میکنیم.
در دوران مبارزه با رژیم ستم شاهی و در زمانی که رهبری جامعه مهم ترین مساله نهضت اسلامی بود، رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای (دامت برکاته) چند سخنرانی درباره تحلیل زندگانی امام ششم (ع) ایراد کرد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تحت عنوان «پیشوای صادق(ع)» با همکاری واحد ایدئولوژی روزنامه جمهوری اسلامی تنظیم و منتشرگردید. تاریخ دقیق انجام سخنرانی معلوم نیست ولیکن بین سال های ۴۵تا ۵۰ شمسی بوده است. در ادامه به معرفی کتابی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره جایگاه والای امام صادق (ع) و نقش ایشان در اشاعه امامت معرفی میشود.
می توانید کتاب صوتی " پیشوای صادق(ع )" را در هشت قسمت کوتاه و کم حجم شده گوش دهید.
قسمت اول:
قسمت دوم:
قسمت سوم:
قسمت چهارم:
قسمت پنجم:
قسمت ششم:
قسمت هفتم:
قسمت آخر:
محتوای کتاب هرچندمختصر است، اما یکی از بهترین تحلیل های سیاسی درباره عملکرد امام صادق (ع) شمرده می شود. کتاب پیشوای صادق، یادداشت‌های حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) درباره‌ی سیره‌ی فرهنگی سیاسی امام صادق (علیه‌السّلام) است.
در دیدگاه رهبر معظّم انقلاب، سیره‌ی امامان معصوم (علیهم‌السّلام) به انسانی ۲۵۰ساله تشبیه میشود که براساس شرایط زمانی، بهترین شیوه را برای رسیدن به اهداف والای اسلام، انتخاب کرده‌اند؛ گاهی با جهاد، گاهی با آتش‌بس، گاهی با مبارزات سرّی، گاهی با کار فرهنگی و تبیینی به انجام وظیفه پرداخته‌اند. در این میان، امام صادق (علیه‌السّلام) سهم مهم و تأثیرگذاری را در تاریخ سیاسی اهل بیت (علیهم‌السّلام) داشته‌اند. آنچه در دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای نسبت به سیره‌ی سیاسی آن حضرت، مشاهده میشود تلاش حضرت برای تأسیس حکومت مطلوب ائمّه (علیهم‌السّلام) است.
در این کتاب، با تشریح اهداف امامت و توضیح مبنای انسان ۲۵۰ساله، به جایگاه و اقدامات امام صادق (علیه‌السّلام) اشاره شده است.
فرازهای از کتاب
- ایجاد زمینه‌ی شکل‌دهی یک تشکیلات توسّط امیرالمؤمنین(ع)
«آنگاه که مرا از دست داده باشید، بسا چیزها خواهید دید که تمنّای مرگ کنید. بی‌عدالتی، دشمنی، انحصارطلبی، سبک شمردن حقّ خدا و بیمناکی بر جان؛... هنگامی که چنین شود، باید خویشتن را به‌طور جمعی به‌وسیله‌ی پیوندی خدایی محافظت کنید و به پراکندگی دچار نشوید. مقاومت و نماز (یاد خدا) و تقیّه (پنهان‌کاری) را پیشه سازید و بدانید که خداوند هر لحظه به رنگی درآمدن را از بندگانش مبغوض میدارد. از حق و اهل حق مگذرید؛ زیرا هر آنکس که دیگری را به جای ما انتخاب کند، دنیا را از دست خواهد داد و گنهکار از این جهان رخت برخواهد بست.» ص۱۰۰
۲- اختیار «صفو المال» و «انفال» در دست امام
حدیثی از امام صادق (علیه السّلام) : «ما کسانی هستیم که خدا اطاعت ما را بر مردم لازم ساخته است. انفال و صَفو المال در اختیار ما است.» ص۷۵
۳- تعریف شیعه در قرنهای نخستین
در عبارتی کوتاه، نام شیعه در فرهنگ تشیّع و نیز در تفاهم و درک غیر شیعیان در قرنهای نخستین اسلام و در زمان ائمّه(علیهم‌السّلام) بر کسی اطلاق نمیشد که فقط محبّت خاندان پیامبر(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) را در دل داشته باشد یا صرفاً به حقّانیّت آنان و صدق دعوتشان معتقد باشد_ هر چند در حوزه‌ی فعّالیّت و حرکتی که مرکز و محور آن، امام بود شرکت نداشته باشد_ بلکه به‌جز اینها، شیعه بودن یک شرط اساسی و حتمی داشت و آن عبارت بود از پیوستگی فکری و عملی با امام و شرکت در فعّالیّتی که به ابتکار و رهبری امام در جهت بازیافتن حقّ غصب‌شده و تشکیل نظام علوی و اسلامی در سطوح مختلف فکری، سیاسی و احیاناً نظامی انجام میگرفت. این پیوستگی، همان است که در فرهنگ شیعه «ولایت» نامیده میشود. ص۱۰۵
۴- معارضه‌ی علمی امام صادق(ع) با علمای مخالف
امام صادق(علیه‌السّلام) با گستردن بساط علمی و بیان فقه و معارف اسلامی و تفسیر قرآن به شیوه‌ای غیر از شیوه‌ی عالمان وابسته به حکومت، عملاً به معارضه‌ی با آن دستگاه برخاسته بود. آن حضرت بدین‌وسیله تمام تشکیلات مذهبی و فقاهت رسمی را که یک ضلع مهمّ حکومت خلفا به‌شمار می‌آمد، تخطئه میکرد و دستگاه حکومت را از بُعد مذهبی‌اش تهیدست میساخت. ص۹۰
۵-نمودارهای مهم در زندگی امام صادق(ع)
نمودارهای مهم و برجسته در زندگی امام صادق(علیه‌السّلام) :
* تبیین و تبلیغ مسئله‌ی امامت
* تبلیغ و بیان احکام دین به شیوه‌ی فقه شیعی و نیز تفسیر قرآن به روال بینش شیعی
* وجود تشکیلات پنهانی ایدئولوژیک_ سیاسی
* برکنار نبودن امام در جنبشهای نظامی علویان
* توصیه‌ها، گفتارها، نامه‌ها و بویژه شعرهای منسوب به آن حضرت که عموماً از روحیّه‌ی پولادین و شورشگر حکایت میکند. ص۶۵
امام صـادق(ع) پرچم دار وحدت شیعه وسنی
امام صـادق(ع) را مـی توان بـهترین شـاخصۀ تـقریب مذاهب اسلامی در شـیعه بـه شمار آورد که به لحاظ ارتباط فکری و فرهنگی کامل و ممتاز خود با نحله های اهل سنت، بسیار مورد تأیید و توجه آنـان بـوده اند. بـسیاری از شاگردان امام صادق(ع) در مدینه از اهل سنت بودند و مـجلس درس ایـشان نـمونۀ بـارزی از جـلوۀ تـقریب مذاهب و رعایت الگوی آزاداندیشی در فضای علمی تمدن اسلامی بود.
درمجموع، رفتار امام صادق(ع) در برخورد با گروه های مخالف عقیدتی، از جمله اهل سنت، همراه با احترام و به صورت نصیحت، ارشاد، احـتجاج، شرکت در جلسات مناظره و ارائه پاسخ های محترمانه به پرسش های آنان بود.
امام صادق(ع) در آن عصر به وحدت مسلمین بیش از همه چیز توجه می کرد و تعامل بسیار مناسبی با برادران اهل سنت داشت. در نتیجه، با این بـرخورد خـوب و با احترام، بزرگان دینی و فقهی اهل سنت نیز همواره توجه ویژه ای به امام(ع) داشته اند و مقام علمی و اخلاقی ایشان را ستوده اند.
مبلغان دین بایستی با مطالعه و بررسی سیرۀ ائمه و تبیین رفتار مناسب و وحـدت آفرین امـامان معصوم(ع)، به ویژه امام صادق(ع)، پیروان ایشان را به تأسی از سیرۀ آن بزرگواران دعوت کنند. بر شیعیان و پیروان شایسته و بایسته است که رهرو سیرۀ امـام صـادق(ع) باشند و با تعامل مناسب بـا بـرادران اهل سنت و رعایت ادب و احترام به یکدیگر، زمینۀ تحقق واقعی وحدت اسلامی را در سراسر جهان اسلام، به ویژه کشور عزیزمان ایران، فراهم آورند.
گزارش از معصومه احمدی
